سیر تحولات جمعیتی شهرستان اسلامشهر در دهه 85-1375 و تأثیر آن بر کالبد شهری

در چند دهه اخیر شهر ها با سرعت زیادی گسترش یافته و به شهرهای بزرگ تبدیل شده اند، در این میان رشد سریع شهر نشینی در همه ی شهرها به صورت متعادل صورت نگرفته است بلکه عمدتاً شامل شهرهای بزرگ و پایتخت بوده است. (نظریان،1372 :ص66) امروزه تحولات اقتصادی، اجتماعی و زیرساختهای جغرافیایی، تحولات جمعیتی شهر و منطقه آ ن در تغییرات کالبدی شهرها نقش بسیار مهمی ایفا می کند. روند گسترش شهر نشینی ، تغییرات کالبدی شهرها را اجتناب ناپذیر ساخته است. شهر نشینی تکامل یافته ترین شیوه ی زندگی اجتماعی بشر است که در طول هزاران سال با تغییراتی که در شیوه های زندگی اولیه اجتماعی بوجود آمده پس از طی مراحل روستا نشینی و کوچ نشینی حاصل شده ا ست . هدف اصلی شهر نشینی دستیابی به امکانات بیشتر و زندگی بهتر برای بشر بوده است. درحالی که شهر نشینی کنونی نه تنها به این اهداف نائل نشده است بلکه در بسیاری از موارد مشکلات و نارسائیهایی را بوجود آورده است. (سفاهن ،1385: ص2) روند رو به رشد شهرنشینی ایران در دهه های گذشته که متأثر از عوامل اقتصادی ، اجتماعی، سیاسی و غیره بوده منجر به تشدید پدیده ی مهاجرت روستائیان به شهرهای بزرگتر خصوصاً شهر تهران شده است و رشد و گسترش فضای تهران و افزایش سریع جمعیت منطقه ،خصوصاً در چند دهه ی اخیر باعث بروز حاشیه نشینی و پیدایش نقاط پیرامونی از جمله اسلامشهر، کرج، شهریار، رباط کریم و .. شده است. شهرستان اسلامشهر یکی از شهرستانهای اقماری و پر تراکم استان نهران است که با رشد فزاینده جمعیت بطور انفجاری از سال 1355 تا کنون روبرو شده است . طبق آمارهای موجود جمعیت این شهرستان از 50292 نفر در سال 1355 به 448864 نفر در سال 1385 رسیده است .همچنین طی این سالها با تقسیمات سیاسی صورت گرفته از بخش به شهرستان تبدیل شده است.باید توجه داشت که ساختار فضایی ـ کالبدی هر منطقه در هر دوره ای تحت تأثیر عوامل مختلف و متنوعی دگرگون می شود . شهرستان اسلامشهر نیز در طول حیات خود تحولات و تغییرات فراوانی را تجربه نموده است. این تحولات را می توان در کلیه ابعاد کالبدی و ساختار فضایی درونی شهرستان نظیر تحول در فضای داخلی و مساحت آن ، رشد بی رویه در سطح افقی، افزایش نقاط شهری و روستایی و دگرگونی در بافت کالبدی و ... مشاهده نمود. در این پژوهش محقق برآن است که نقش تحولات جمعیتی را با تأکید بررشد و جابجائیهای جمعیتی(مهاجرت) در منطقه اسلامشهر و همچنین تأثیر آن بر کالبد شهر مورد بررسی قرار دهد.